14 Haziran 2012 Perşembe

Hazır Dondurmalar Üzerine Bir Kaç Not

Dondurma üzerine yazmam istendi, ben de araştırmaya başladım. Algım da her zamanki gibi gıda haberlerine açık ama dondurmaya karşı daha bi açık. Hoopp bir yazı geldi takip ettiğim annelerden birinden. Ntvmsnbc'den Esra Sert yazmış: Yediğinizin dondurma olduğundan emin olun! diye. Esra Hanım çocuğuna şeker yedirmeyen, beslenmesine özellikle dikkat eden annelerden. İyi niyetle yazmıştır eminim ama yazıda bahsedilen tüketici birliği raporuna ulaşmama rağmen buraya bağlantısını koymaya tenezzül bile etmiyorum çünkü konuyu çok saptırmışlar. Dedim Tuğba sıva kolları bir yazı da sen yaz, herkes kararını ondan sonra versin. 


Yazıda eski sistem doğal malzemeler ile yapılan dondurmadan bahsediliyor ama artık böylesini bulmak çok zor. Facebookta bu yazının haberinin altına bir sürü doğal dondurmacı ismi verilmiş. Ya moralinizi bozucam ama onların çoğu da sadece salep, şeker ve süt kullanmıyordur sanmıyorum. Zaten pancar şekeri ne kadar doğal o tartışılır. Bi de işin glikoz şurubu boyutu var : En küçük tatlı üreticisi bile glikoz şuruplarına ulaşır hale geldi - Bağcılar ara sokaktaki lokmacının büüüüyyyyüüüüüüük indiriminin sebebi budur dostlar.  Şeker konusu çok geniş daha önce de yazdım ama kısaca şunu söyleyeyim ister pekmez ister yüksek fruktozlu mısır şurubu olsun şeker şekerdir ve günlük tüketimi bir kaç kesme şekeri geçmemelidir. Hani sağlıklı bir beslenme peşindeysek eğer. Zor biliyorum ama tavsiye edilen şeker tüketim miktarı da bu.


Dondurma konusuna geri dönersek dediğim gibi belki bir kaç "tutkulu" dondurmacı dışında sadece süt, salep ve şeker kullanan üretici olduğunu pek sanmıyorum. Her zaman dondurmasını bayıla bayıla yediğiniz dondurmacınızı azcık sıkıştırın bakalım sadece doğal malzemeler mi kullanıyormuş, çikolatası en azından bittermiymiş, glikoz şurubunu zinhar dükkandan içeri sokmuyor muymuş, aroma kullanıyor muymuş? Bu liste daha gider ve emin olun ki o güvendiğiniz dağlara lapa lapa karlar yağacak...


Hadi geçelim bireysel küçük üreticileri büyüklere bakalım. Evinizin dibindeki küçük bakkaldan "lezzetli" ve "uygun fiyatlı"  bir dondurma alabilmek demek belli koşulları kabul etmek demektir. Nasıl yani? Bu dondurmanın lezzetli, ucuz ve tabi sizin bakkala gelecek ve sizin almanızı bekleyecek kadar uzun ömürlü olmasını sağlayacak bileşenlerin dondurmada olduğunu kabul ediyorsunuz demektir.  Hayır bir saniye panik yok. Ne ambalajlı dondurma ne de mahalle dondurması tu kaka değil. Sadece size neyle neyi satın aldığınızı söylüyorum.


Ortalama bir dondurmada şunlar vardır. Mahalle dondurmacısı daha azını ya da kompaktını kullanıyordur ama eninde sonunda kullanıyordur.


- Süt : Yuh artık olsun tabi
- Tereyağı, süt kaymağı, süt kreması : Lezzet ve tabi ki kalori yapıcı ana unsurlar.
- Şeker, glikoz şurubu : E tatlı yiyoruz sonuçta. Ha bi de tekrar hatırlatayım şeker şekerdir.
- Süt tozu, peynir altı suyu tozu : Bunlar kıvam vermek, kuru madde artışını sağlamak için kullanılırlar. Kötü değillerdir hatta ürünün protein oranını bunlar yükseltir. PST üzerine de bir ara yazıcam inşalla:)
- Buz : Kimi koyuyor kimi koymuyor. Ürünün kuru madde oranı ve üretim tekniği ile ilgili
- Kıvam arttırıcılar: Meyveli buz yiyormuş gibi hissetmemek için kullanılıyorlar. Evet jelatin de bunlardan biri; hayır jelatin o kadar da kötü bişi değil.  
- Emülgatörler : Gıda sanayiinde en çok yağ ve su gibi farklı fazların bir arada karışması için kullanır; dondurmada ayrıca erken erimeyi engelleme, akıcı yapı için de kullanılıyorlar.
- Stabilizatör: Adı üstünde yapıyı stabilize etmek için kullanılıyorlar. En bilinen lesitinin ayrıca emülgatör özelliği de var. Lesitin, en çok soyadan elde edildiğinden, soya da GDO'da başrolü oynayan bir ürün olduğundan dondurma dahil bir çok ürüne GDO bağlantısının sebebidir.
- Renklendiriciler ve aroma : Evet o ucuz çilekli dondurma rengini pancardan kokusunu gerçek çilekten almıyor nitekim doğal aroma ve doğal boya her zaman daha pahalıdır.


Liste burada bitmiyor ama buraya kadar olan bölümü hakkında şunu söylemek istiyorum: Eğer evde meyveydi, buzdu, kremaydı uğraşmayıp canınız bir çektiğinde aşağıdaki pastaneden soğuk soğuk bir dondurma alıyorsanız yukarıdakileri yediğinizi bilmenizi istiyorum. Negatif bir söylem değil bu. Yukarıdaki bileşenler belirli oranlarda kullanılıyorlar; bunlar olmadan istediğiniz lezzette, ulaşılabilirlikte ve tabi fiyatta dondurmaya ulaşamazsınız onu söylüyorum. Sık ve çok dondurma tüketimi daha katkı maddelerine filan gelmeden şeker ve yağ tüketimindeki artış ile sağlığınızı bozar. 


Liste bitmedi dedim. Bir bileşen daha var gözlemlediğim o da bitkisel yağ. Şimdi buraya kadar dondurmacıların tarafındaymışım gibi algılanabilirim (ki zinhar değilim - ben sadece bir yorumcuyum) ama bu bitkisel yağ işi midemi kaldırdı. Dondurma gibi süt ve süt yağı temelli bir ürünün içerisinde bitkisel yağ görmek istemiyorum kardeşim ben. Hele ki gıda sanayiinde bitkisel yağ denildiğinde akla ilk gelen ayçiçeği ve hatta daha ucuzu pamuk ya da kanola yağı kullanıldığını düşününce hiç hiç istemiyorum.  


Yine uzun yazdım ne yazık ki. Kısa kısa özetleyeyim :


- Dondurma dediğini evde yapmadıktan sonra yukarıda saydığım hammaddeleri içerir.


- Evet ister açık ister ambalajlı tüm hazır dondurmalar az ya da çok bu hammaddeleri içerirler. Bu illegal değildir.


- Dondurma ve tüm hazır tatlı gıdalarda esas endişe katkı maddeleri değildir, şeker ve boş kaloridir. Dondurma nispeten daha iyidir; süt temelli olduğundan en azından protein oranı daha yüksektir. Gofret mi dondurma mı daha sağlıklı savaşında dondurma kazanır. Kornet mi kaymaklı dondurma mı savaşında ise kaymaklı dondurma kazanır. 


- Dondurma çok ucuzsa bir bit yeniği vardır. Rica edicem fast foodcudan korneti 50 kuruşa aldığınız ürün kaymaklı dondurma gibi tat verse de kaymaklı dondurma sanmayın, hangi ekonomide yaşıyorsunuz kuzum siz...


- Dondurma ne kadar komplike hale geliyorsa, yani kornete giriyorsa, üzerine çikolata kaplanıyorsa ya da pasta haline geliyorsa o kadar çok boş kalori içerir. Ceviz ya da meyve gibi doğala yakın bileşenleri de az biraz tenzih ediyorum, ama bak ne dedim az biraz:)


Lütfen tüm bu yazdıklarım gözünüzü korkutmasın, bilgi sahibi olarak bilinç sahibi olunur ancak.  Umarım gelecek dondurma alışverişinizde bu yazı aklınıza gelir ve sağlıklı seçimler yaparsınız.  

2 yorum:

şirin dedi ki...

teşekkürler aydınlatıcı bir yazıydı.malesef güzel şeyler hep kalorili :)))

GM dedi ki...

efem beğenmenize sevindim:))

bir şey zevkliyse ya illegaldir, ya günahtır ya da şişmanlatır lafını hatırladım şimdi hangi filmdendi :)))